25 km aan oevers
Oevers staan momenteel erg in de spotlight, ook zij verdienen ecologisch beheer en onderhoud. Zij kunnen een schat aan planten en dieren, met een geheel eigen karakter herbergen en dus enorm bijdragen aan de biodiversiteit. Maar dan moeten ze wel de kans krijgen.
De Waterschappen zijn er volop mee bezig en hebben al richtlijnen opgesteld om bij het onderhoud en veilig houden van de dijken en oevers en bij het schoonhouden van het water, ook de biodiversiteit te beschermen. Woerden moet hier meer aandacht aan gaan schenken; vooral rondom de plas zijn vele kilometers oever!
De lengte aan plasoever rond de Cattenbroekerplas bedraagt ongeveer 3,5 km, en langs de sloten eromheen ruim 5,5 km. De sloten tussen de eilanden van het Natuurgebied omvatten nog eens 7 km. Rondom de natuurplas Breeveld is ruim 6,5 km sloot-oever te vinden, en de plas zelf heeft bijna 2 km oever.
Dit gebied herbergt dus een substantiële lengte aan oevers, in totaal ongeveer 25 km! Tot nu toe zijn vele kilometers oever helaas mee geklepeld met de bermen, en veelal afgeschraapt met zwaar materieel. De biodiversiteit langs de oevers heeft daar zichtbaar last van: de spontane, inheemse oevervegetatie wordt daardoor verzwakt. Hierdoor wordt ook de weerstand van de oevers tegen het klotsende en van niveau wisselende water en de wind ernstig aangetast.
Schoon water en natuur-vriendelijke oevers
De Waterschappen streven naar schoon water met een robuuste begroeiing en gezonde waterbewoners van zo veel mogelijk soorten. Ook de oevers dienen waar mogelijk “‘natuurlijke oever” of “natuurvriendelijke oever” te zijn. De plas is in het midden 35 meter diep en dient als waterberging bij hevige neerslag. Een groot deel van het plassengebied behoort tot het Natuur Netwerk Nederland, en in de recreatieplas wordt gerecreëerd: gezwommen, gesurft, gesupt, gevist, en bovendien zou het water in de toekomst wel eens gebruikt moeten gaan worden als noodvoorraad drinkwater.
Ter versteviging van de oevers is helaas op veel plekken zogenaamd geotextiel gebruikt. Geotextiel klinkt organisch, maar is gewoon polypropyleen, oftewel plastic. Dit valt na een onbepaalde tijd uiteen in microplastics, die wereldwijd voor zeer grote problemen zorgen. Dit is al te zien langs de Potterskade, richting Harmelen, in de plas. Vlakbij de natuurplas zijn al grammen microplastics verspreid in het water en de bodem. Ook op het recreatie-eiland komen grote stukken geotextiel tevoorschijn die aan het uiteenvallen zijn. Microplastics vergaan niet, maar blijven eeuwen in het milieu en komen in planten, dieren en de mens terecht. En dat is niet gezond…
Gelukkig heeft de gemeente nu, na enkele gesprekken, besloten jute te gebruiken in plaats van geotextiel voor de oeverversterking langs de Westelijke oever die momenteel wordt uitgevoerd. Dank voor jullie begrip!
De oevervegetatie
Op mijnoever.nl is een lijst met planten te vinden die een indicatie geven over de gesteldheid van de oever. Van de planten die we aantreffen rond de Cattenbroekerplas, voornamelijk grote brandnetel en harig wilgenroosje, wordt gezegd dat ze wijzen op een voedselrijke bodem en onzorgvuldig beheer.
Riet komt algemeen voor langs oevers en dit zegt niets over de gesteldheid. Koninginnekruid en de gele lis die op enkele plekken voorkomen, wijzen op zorgvuldig slootkantbeheer en omstandigheden die zich kunnen ontwikkelen tot bloemrijke vegetatie. Dotterbloem, moerasspirea, gewone brunel, ratelaar en gewone koekoeksbloem, die hier enkele jaren geleden nog wel voorkwamen, maar nu niet meer, wijzen op een minder voedselrijke bodem, zeer zorgvuldig kantenbeheer en bloemrijke vegetatie.
Dus er is hoop, met goed kantenbeheer kan het nog best goedkomen met de oevers!
